Artrose
Artrose (slijtage) is wereldwijd de meest voorkomende aandoening van het houdings- en bewegingsapparaat. De knieën en de heupen behoren tot de gewrichten waarbij artrose vaak voorkomt. Bijna een miljoen mensen in Nederland heeft last van artrose aan het heup- en/of kniegewricht.
Artrose kenmerkt zich door het progressief verlies van het gewrichtskraakbeen. Het risico op artrose neemt toe naarmate de leeftijd vordert, waarbij de piek bij 79 jaar ligt. Ook overbelasting door o.a. overgewicht, zwaar lichamelijk werk en topsport kan een verhoogd risico geven op artrose. De verwachting is dat de prevalentie van artrose in de komende jaren verder zal stijgen, mede door de algehele vergrijzing. Vormen van (reumatoïde) artritis zijn een andere veelvoorkomende oorzaak van het verlies of de beschadiging van het gewrichtskraakbeen.
Artrose kan actief behandeld worden door middel van fysiotherapie, waar geprobeerd wordt om de klachten en symptomen te verminderen dan wel te stabiliseren door middel van oefentherapie. De zorgverzekering heeft hiervoor een een extra vergoeding voor fysiotherapie, bovenop uw eventuele aanvullende verzekering (zie hiervoor het blog Hoe werkt de vergoeding voor fysiotherapie in 2023?). Wanneer er onvoldoende verbetering plaatsvindt kan er in samenspraak met de orthopeed gekozen worden voor een gewrichtsvervangende operatie. In het geval van de heup wordt dit een Total Hip Prothese (THP) genoemd, in het geval van de knie wordt dit de Total Knee Prothese (TKP) genoemd. Bij de knie bestaat er ook nog de mogelijkheid tot een halve / Unicompartimentele Knie Prothese (UKP).
Total Hip prothese
Een totale heupprothese is een operatie waarbij het originele heupgewricht vervangen wordt door een kunstmatige heupprothese. De prothese bestaat uit twee delen: een kom die het bovenste deel van het heupgewricht vervangt en een steel met een kop die het onderste deel van het heupgewricht vervangt. Er worden verschillende materialen en technieken voor deze operatie gebruikt, afgestemd op de patiënt.
Total Knee prothese
Een totale knieprothese is een operatie waarbij het kniegewricht vervangen wordt door een kunstmatige knieprothese. De prothese bestaat uit drie delen: een metalen bovenzijde die het bovenste deel van het kniegewricht vervangt, een vervangende achterzijde van de knieschijf en een kunststof- en metalen onderzijde die het onderste deel van het kniegewricht vervangt.
De voordelen van de THP en TKP/UKP operatie zijn dat ze in veruit de meeste gevallen leiden tot duidelijke vermindering van pijnklachten en duidelijke verbetering van de functie van het gewricht. Dit leidt dan ook in de meeste gevallen tot een duidelijke verbetering van dagelijkse activiteiten zoals wandelen, fietsen en sporten.
Enkele nadelen van een gewrichtsvervangende operatie zijn dat ze, zeker in de eerste weken, ingrijpend kunnen zijn (o.a. enkele weken met krukken lopen) en dat het totale herstelproces relatief lang duurt. Verder bestaat er een klein risico op infecties of andere complicaties. Bij de THP bestaat er in de eerste weken een klein risico op luxatie (‘uit de kom schieten’) van de heup. Om deze reden worden hier in deze periode specifieke leefregels aangehouden die ervoor zorgen dat de kans op luxatie minimaal is.
Fysiotherapie na THP of TKP
Over het algemeen is de opnameduur in het ziekenhuis bij een THP of TKP kort. In veruit de meeste gevallen gaat het hierbij om één tot enkele dagen opvolgend aan de operatie. Kort na de operatie start u onder begeleiding van de fysiotherapeut met de eerste stappen richting het opstaan, lopen en eventueel traplopen. De eerste zes weken dient u gebruik te maken van krukken als loophulpmiddel. Het lopen met krukken wordt gedurende de revalidatie afgebouwd. Vaak is het verstandig om vooraf (met uw fysiotherapeut) het lopen met krukken en de technieken van bijvoorbeeld het opstaan, in- en uit bed komen en het traplopen te oefenen.
Wanneer u na de operatie naar huis komt, zal de fysiotherapeut op korte termijn aan huis komen voor de opstart van de fysiotherapie. De therapeut oefent met u de belangrijkste handelingen uit het normale dagelijkse functioneren en neemt nogmaals de leefregels met u door, ook worden de eerste huiswerkoefeningen doorgenomen.
Het vervolg van het revalidatieproces bestaat veelal uit specifieke oefentherapie gericht op het verbeteren van de spierkracht, de mobiliteit / beweeglijkheid, het looppatroon en de belastbaarheid van de heup- en/of knie. Er worden specifieke doelen opgesteld waar u samen met de fysiotherapeut naar toe kunt werken. De therapeut controleert daarnaast de voortgang van het revalidatieproces en geeft adviezen en instructies voor de thuissituatie. Hierbij is het belangrijk dat u ook zelfstandig de huiswerkoefeningen uitvoert die de therapeut u mee geeft. Naarmate het revalidatieproces vordert wordt de therapiefrequentie afgebouwd.
Er bestaat vanuit de zorgverzekering een speciale vergoeding, ook wel chronische machtiging genoemd, voor de fysiotherapeutische revalidatie na een THP of TKP operatie. Meer informatie hierover vindt u in het blog Hoe werkt de vergoeding voor fysiotherapie in 2023?. Ook kunt u terecht bij uw fysiotherapeut of zorgverzekering met vragen over deze vergoeding.
Heeft u overige vragen over de fysiotherapeutische behandeling bij artrose, een THP of TKP? Neem contact met ons op of loop even binnen, wij bespreken graag alle gewenste informatie met u door.